Staðar- og fólkanøvn
Staðar- og fólkanøvn
Føroysk staðarnøvn
- Føroysk staðarnøvn, ið eru lýsingarorð saman við navnorði, verða skrivað í einum orði (t.d. Langasandur, Lítlagil), tó við hesum undantøkum: Lítla Dímun og Stóra Dímun. Staðarnøvn, sum hava lýsingarorðið aftanfyri, verða skrivað í tveimum og við stórum í báðum orðum, t.d. Gjógvin Lítla.
- Nøvn, ið eru navnorð saman við fyrisetingarliði, verða skrivað í trimum, navnorðini við stórum og fyrisetingin við lítlum, t.d. Áin í Rættum, Fjallið millum Botna.
- Øll onnur orð, ið eru samansett av fleiri liðum, verða skrivað í einum, hvussu langar samansetingarnar annars eru, og hvussu tær annars eru vorðnar, t.d. Brattaskoragjógv, Fuglfjarðarskarð, Heimantúnstriðingur.
Fyrisetingar framman fyri staðarnøvn
- av og á hoyra saman: á Eiði - av Eiði; eg búgvi á Eiði; eg eri av Eiði; á Strondum - av Strondum.
- í og úr hoyra saman: í Havn - úr Havn; eg búgvi í Havn; eg eri ættaður úr Havn; í Vatnsoyrum - úr Vatnsoyrum.
- við og frá hoyra saman: við Gjógv - frá Gjógv; hann býr við Gjógv; hann er ættaður frá Gjógv; við Ljósá - frá Ljósá, við Norðskála - frá Norðskála.
- Gevið gætur, at tað eitur í Syðradali og úr Syðradali í Streymoy, men á Syðradali og av Syðradali í Kalsoy.
- Um skip og bátar, sum liggja á sjónum úti fyri bygdini ella við bryggju, siga vit í flestu førum ikki, at tey liggja í men á (á Vestmanna), og teir fara ikki úr men av (av Vestmanna). Lómur kom á Havnina; kl. 19 fer hann av Havnini til Danmarkar.
- Góður føroyskur málsiður er at hava fyrisetingina í framman fyri oyggjanøvn og oyggjalandanøvn: í Føroyum, í Hetlandi, í Orknoyggjum o.s.fr. Danskt og onnur skandinavisk mál nýta harafturímóti fyrisetingina på í tílíkum føri sum t.d. "på Færøerne, på Shetlandsøerne". Tá ið tað kemur til fjarari lond, hava vit lyndi til at skifta lag, taka fremmanda háttin og nýta á fyri í: "á Álandi, á Filipsoyggjum" o.s.fr. Fóru vit eftir føroyskari málkenslu, søgdu og skrivaðu vit heldur í Álandi, í Filipsoyggjum o.s.fr.
Bústaðurin í hvørjumfalli
- Mælt verður til at hava t.d. gøtunavn, bygdar- ella býarnavn, oyggjarnavn o.tíl. í hvørjumfalli við ongari fyriseting sum t.d. bústaðarnavn ella uttanáskrift á brævi, t.d. Bogi Ísaksson, Fuglafirði, Anna Jógvansdóttir, Garðagøtu 5, Vági, Ormur Ívarsson, Skála. Er gøtunavnið sett saman av fleiri nøvnum, verður síðsti navnaliður skrivaður leysur frá, t.d. V.U. Hammershaimbs gøtu 16.
Fólkanøvn
- Fólkanøvn eru sernøvn og bendast eins og felagsnøvn, t.d. Finnur, Finn, Finni, Fins; - Tróndur, Trónd, Tróndi, Tróndar; - Ása, Ásu, Ásu, Ásu; - Turið, Turið, Turið, Turiðar
- Konufólkanøvn, ið enda við -vá (t.d. Gunnvá, Oddvá, Rannvá), eru óbend í hvønn- og hvørjumfalli. Í hvørsfalli er endingin -ar. Navnið Sunniva bendist sum t.d. Ása.
- Mannfólkanøvn sum Beinir, Birgir, Grettir, Tórir o.tíl. eru torbend á nútíðarmáli. Tann bendingarflokkur, sum hesi nøvn hoyra uppí, er burturdottin í nútíðarføroyskum, og tí verður mælt til at hava sama snið í hvønnfalli sum í hvørfalli, t.d. Brestir, men í hvørjum- og hvørsfalli: Bresti, Brestis. Í nøvnum sum Halgir, Lykkir og Melkir er hevd fyri at hava -ir í stovninum gjøgnum alla bendingina, t.d.Halgir, Halgir, Halgiri, Halgirs, og nøvn sum Jaspur, Øssur og Gissur hava -ur í stovninum gjøgnum alla bendingina.
- Í fólkanøvnum, sum hava endingina -s í hvørsfalli, verður hetta -s varðveitt, tá ið -son ella -dóttir verður lagt afturat, t.d. Eiriksson, Eiriksdóttir í hvørfalli (men -dóttur í hinum føllunum).
- Í styttingum av nøvnum og navnorðum eigur hvørsfalsending ikki at koma fyri, t.d. limir FK (og ikki: limir FK's). Styttingin umboðar orðið í øllum føllum, eisini í hvørsfalli.